Terug - Item van de maand mei 2020

In Oorlogsmuseum Eyewitness worden een aantal bijzondere objecten getoond uit de strijd in Nederland tussen 10 en 15 mei 1940. Naast het originele capitulatiedocument van Rotterdam, waarover al meermaals is geschreven, maakt ook een helm van het Nederlandse Korps Mariniers deel uit van deze collectie.

In de eerste geschiedschrijving over de strijd in Rotterdam tussen 10 en 14 mei 1940 nam de rol van de mariniers vaak mythische proporties aan. De mariniers zouden onverschrokken en tot de tanden toe bewapend de Duitse troepen hebben aangevallen en hen vaak in man-tegen-man gevechten hebben proberen uit te schakelen. Een beeld waaraan de in dat kader ontstane bijnaam ‘de Zwarte Duivels’, vernoemd naar de donkere jas van het mariniersuniform, alleen maar bijdroeg.

Hoewel mythische verhalen vaak horen bij de sfeer rondom elitaire eenheden als het Korps Mariniers, is het beeld van de mariniers in de strijd om Rotterdam in de meer recente geschiedschrijving danig bijgesteld.

De marinierskazerne aan het Oostplein in Rotterdam was de hoofdstandplaats van het korps. Bij het uitbreken van de strijd in Nederland waren er daarmee ongeveer 400 mariniers in Rotterdam gelegerd. In tegenstelling tot de rest van de Nederlandse krijgsmacht bestond het korps uitsluitend uit beroepsmilitairen, maar veel van de in Rotterdam aanwezige mariniers verkeerden nog in een opleidingsfase. De parate eenheden waren voor het grootste deel gestationeerd in de koloniën of deden dienst op marineschepen.

De bekendste inzet van de mariniers in de strijd om Rotterdam is de aanval op de Willemsbrug in de vroege ochtend van 13 mei 1940. Een aanval die ondanks korte maar felle gevechten door de Duitsers werd afgeslagen en aan meerdere mariniers het leven kostte. Enkele mariniers raakten bij deze aanval afgesneden van de eigen troepen en zagen zich genoodzaakt te schuilen op een brugpijler. Hier zouden zij, buiten het blikveld van de Duitsers, blijven zitten tot de overgave van de stad in de middag van 14 mei 1940. Het zijn deze mariniers die zichtbaar zijn op enkele beroemd geworden foto’s van kolonel Scharroo, genomen op het moment dat hij de brug overstak om de stad na het bombardement aan de Duitsers over te geven.

Hoewel de mariniers zeker een aanzienlijke rol hebben gespeeld in de verdediging van Rotterdam, staken zij niet met kop en schouders uit boven de andere troepen die de stad verdedigden. Toch zullen de mariniers voor altijd aan de strijd in de stad verbonden blijven. Daarmee herinnert de mariniershelm niet zozeer aan mythische verhalen maar wel aan bewonderenswaardige daden.